دارویی برای کند نمودن پیری و بیماریهای مرتبط با آن

20 می 2014- یک روش اثبات شده برای کاهش سرعت روند پیری محدود کردن مصرف مواد غذایی است، اما تحقیقات جدید نشان داد که عملکرد یک داروی خاص بنظر تقلیدی از این فرآیند است، این دارو rapamycinنام دارد.

محقق ارشد این پژوهش می گوید: این دارو نه تنها راهی برای افزایش طول عمر است بلکه سبب کاهش خطر ابتلا به بیماریهای وابسته به سن و بهبود سلامت عمومی می شود.

این پژوهش نشان داد ترکیبی از داروی راپامایسین و یک داروی دیگر که برای جبران افزایش مقاومت به انسولین بکار می رود، می تواند فوایدی را بدون عوارض ناخواسته ی جانبی برای انسان به ارمغان آورد.

محققان انستیتوی Linus Paulingاز دانشگاهایالتی اورگان نتایج این تحقیق را در مجله Gerontology: Biological Sciencesمنتشر کردند.راپامایسین یک آنتی بیوتیک و سرکوبگرسیستم ایمنی است که استفاده  از آن از حدود 15 سال گذشته تأیید شده است، این دارو علاوه  بر توانایی اولیه ی خود دارای منافع گسترده ای است( حداقل در حیوانات آزمایشگاهی). این دارو قابلیت  تقلید  یک رژیم  غذایی محدود  را در حیوانات برای کمک به افزایش طول عمر و سلامت آنها دارد. با این حال این دارو دارای برخی مشکلات از جمله افزایش مقاومت به انسولین است که میتواند زمینه سازابتلا به دیابت باشد.

دانشمندان معتقدند ترکیبی از راپامایسین و داروی دیگری که جبران بروز مقاومت به انسولین این دارو را می کند برای افزایش طول عمر و سلامت بدون ایجاد عوارض ناخواسته موثر است.

 دکتر Perezمیگوید: این یک پیشرفت بسیار مهم است "کسب فواید راپامایسین بدون افزایش مقاومت  به انسولین " زیرا نه تنها سبب افزایش طول عمر میشود بلکه می تواند برخی بیماریهای مرتبط با سن را کاهش داده وسبب بهبود سلامت عمومی فرد شود، بنابراین ممکن است راهی برای افزایش طول عمر و زندگی با کیفیت تر یافته باشیم.

بیماریهای مرتبط با پیری از جمله بسیاری از بیماریهای دژنراتیو یا تحلیل برنده بر بیلیون ها فرد در سراسر دنیا تأثیر گذاشته و علت اصلی مرگ و میرهستند:بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت، بیماری آلزایمر و سرطان.

موشهای آزمایشگاهی که راپامایسین دریافت کردند کاهش فعالیت و تحرک وابسته به سن در آنها بهبود یافته و تناسب اندام بهتری یافتند، از سوی دیگر فعالیت های شناختی و حافظه ای آنها بهبود یافت، سلامت  قلبی عروقی آنها افزایش یافته  و کمتر به سرطان مبتلا شدند، درنتیجه بطور چشمگیری نسبت به موشهایی با تغذیه ی نرمال افزایش عمر یافتند.

راپامایسین  برای اولین بار از خاک جزیره ی Easterیا  Rapa Nuiدر اقیانوس آرام جنوبی کشف شد و در ابتدا بعنوان یک سرکوبگر سیستم ایمنی برای جلوگیری از رد پیوند اندام ها و بافت ها بکار می رفت. در سالهای اخیر دانشمندان  مشاهده  کردند که این ماده به عنوان  یک پیام دهنده ی  متابولیکی یک مسیر بیولوژیکی را که در اکثر فرمهای بالاتر حیات وجود دارد، مهار می کند. این مسیر متابولیکی  توانایی تشخیص زمان خوردن غذا، قابل دسترس شدن انرژی ، تشخیص زمان تکثیر سلولی، سنتزپروتئین و ادامه ی رشد را برای موجود زنده امکان پذیرمی کند. این مسیر در پستانداران mTORیا mammalian  target of  rapamycinنامیده می شود. این مسیر دارای ارزش تکاملی است و به  موجود زنده کمک می کند تا از گسترش سلولی ورشد بیش از حد، زمانیکه انرژی به اندازه ی کافی در دسترس است، جلوگیری کند.اهمیت این مسیر تا آن حد است که در میان  گونه های مختلف از مخمر تا ماهی و تا انسان محافظت  شده است.

Perezمی گوید: محدودیت تغذیه ای یکی از چندین مداخلاتی است که از مسیر mTORممانعت می کند. در یک رژیم با محدودیت غذایی در حیوانات آزمایشگاهی طول عمر این حیوانات 25 تا 30 درصد افزایش یافت. گروههای انسانی مانند افرادی با فرهنگ آسیایی که مقدار  کمتری کالری مصرف می کنند عمر طولانی تری دارند. گذشته از محدودیت مصرف کالری (حدود 40 درصد کمتر از حالت طبیعی)، دانشمندان دریافتند راه دیگری برای فعال  کردن این مسیر وجود دارد و آن استفاده از راپامایسین است که بنظر می رسد دارای تأثیر چشمگیری است حتی اگر در مراحل  انتهایی زندگی مصرف شود.

درحال حاضر برخی آزمایشات  کلینیکی برای کاووش این توانایی بالقوه ی راپامایسین درحال انجام است.

اشکال بزرگ استفاده ی طولانی مدت  از راپامایسین، افزایش مقاومت  به انسولین  است که هم در انسان و هم در حیوانات آزمایشگاهی مشاهده می شود. در این تحقیق مشخص گردید که چرا چنین اتفاقی می افتد. دانشمندان دریافتند  که هم  محدودیت  تغذیه ای و هم راپامایسین  از سنتز لیپیدها ممانعت می کند اما تنها محدودیت مصرف غذا سبب اکسیداسیون بیشتر چربیها به منظور تولید انرژی می شود. درمقابل راپامایسین سبب تجمع اسیدهای  چرب و درنهایت  مقاومت  به انسولین  شده که در انسان منجر به دیابت می شود. با این حال  داروی  متفورمین  می تواند این مشکل را حل کند. این دارو در حال حاضر برای بیماران دیابتی به منظور افزایش اکسیداسیون چربیها تجویز می شود. دراین آزمایشات  مشخص  گردید ترکیب استفاده از راپامایسین و متفورمین از بروز عوارض ناخواسته ی جانبی مصرف راپامایسین در حیوانات جلوگیری می کند. محققین نتیجه گیری  نمودند  که اگر استفاده از ترکیب  راپامایسین و متفورمین  برای جلوگیری از عوارض ناخواسته  در انسان جواب دهد، درمان پیری و بیماریهای وابسته به سن در انسان ممکن خواهد شد.

به گفته دکتر Perezهنوز کارهای زیادی باید انجام شود، حتی ممکن است آنچه ما در آزمایشات حیوانی درآزمایشگاه مشاهده کردیم در انسان بطور واقعی نتوانیم مشاهده  کنیم،  زیرا مردم  نمی توانند  دریک قفس زندگی کنند و دقیقاً آنچه به آنها  داده می شود را بخورند، با این وجود توان بالقوه ی اینکار بسیار هیجان انگیز است.

منبع:

 Biological Sciences and Medical Sciences, 2014; DOI: 10.1093/gerona/glu053

سرپرست مترجمین: ماندانا فرخی نیا